Miejsce i czas: Zakopane-Kościelisko, 14-17 wrzesień 2006

Katedra Procesu Zarządzania zorganizowała ogólnopolską konferencję naukową pt.: "Doskonalenie systemów zarządzania w społeczeństwie informacyjnym - Metodologia i doświadczenia korporacji i jednostek sektora publicznego" w dniach 14-17 września 2006 roku w Zakopane-Kościelisko. Przewodniczącym Rady Programowej konferencji był prof. dr hab. Adam Stabryła.

Głównym celem tej konferencji była prezentacja poglądów oraz doświadczeń z prac badawczych dotyczących systemu zarządzania w przedsiębiorstwach i instytucjach sektora publicznego, ze szczególnym uwzględnieniem narzędzi opracowanych przez współczesną technologię informacyjną. Szczegółowym celem konferencji było z jednej strony przedstawienie propozycji metodologicznych w zakresie doskonalenia systemów zarządzania w korporacjach i jednostkach sektora publicznego, z drugiej - dokonanie przeglądu doświadczeń w zastosowaniu nowych koncepcji i narzędzi w działalności praktycznej. Również, nie mniej ważnym zadaniem konferencji było zarysowanie perspektyw rozwojowych studiów nad systemami zarządzania w oparciu o przegląd obecnego stanu badań i doświadczeń.

Zakres tematyczny konferencji obejmował koncepcje metodyczne oraz rozwiązania praktyczne ukierunkowane na wzrost efektywności systemów i procesów zarządzania. Wybór tematu konferencji został podyktowany zarówno potrzebami polskich przedsiębiorstw, wynikającymi z rozwoju społeczeństwa informacyjnego, jak i poszukiwań nowych rozwiązań w sferze doskonalenia systemu zarządzania. W szczególności zostały uwzględnione następujące zagadnienia:

  • strategie konkurencji na rynku globalnym,
  • zarządzanie zmianami i rozwojem formy,
  • organizacje sieciowe, procesowe, wirtualne i fraktalne,
  • zarządzanie kapitałem intelektualnym i systemy inteligentne,
  • rozwój potencjału pracy i zarządzanie kompetencjami,
  • zarządzanie marketingiem i public relations,
  • systemy operacyjne i logistyczne,
  • zarządzanie informacjami i narzędzia e-business,
  • ekonomiczno-finansowe instrumenty zarządzania.

Należy szczególnie podkreślić, iż tematyka konferencji została osadzona w szerokim kontekście społeczeństwa informacyjnego, co przede wszystkim wiąże się z trwającą od kilkunastu lat nową sytuacją w systemie komunikacji. Technologia informacyjna w coraz większym stopniu kształtuje relacje wewnątrz- i międzyorganizacyjne, tworząc nowy wymiar w działalności wszelkiego rodzaju systemów i zmieniając sposoby kooperacji, metody pracy oraz zakres komunikacji społecznej. Ważnym kierunkiem w naukach o zarządzaniu jest rozwój metodologii systemów zarządzania, czego wyrazem jest powstawanie nowych, wyspecjalizowanych wersji metodyki diagnostycznej i projektowej, odniesionych do np.: marketingu, zasobów ludzkich i informacyjnych, produkcji, logistyki oraz finansów.

Otwierając konferencję Prof. dr hab. Adam Stabryła szeroko omówił jej cele i zakres tematyczny. Stwierdził m.in., iż temat konferencji ma wielorakie odniesienia empiryczno-praktyczne. Zwrócił uwagę, na rozległe kierunki zastosowań systemu zarządzania wspomaganych narzędziami informacyjnymi, zarówno w przedsiębiorstwach małych i dużych, korporacji jak i w jednostkach sektora publicznego. Podkreślił, że bardzo istotnym problemem jest wielowymiarowość i wieloaspektowość systemu zarządzania. W doskonaleniu systemów zarządzania w całej rozciągłości uwypukla się ich ujęcie statyczne i dynamiczne, co jest związane z wyróżnieniem celowościowego, podmiotowego, strukturalnego, funkcjonalnego i instrumentalnego aspektu określania tego systemu.

W ramach konferencji miały miejsce dwie sesje plenarne; jedna w pierwszym dniu konferencji pt. "Problemy i narzędzia zarządzania w społeczeństwie informacyjnym", druga - podsumowująca obrady w sesjach tematycznych oraz jedenaście sesji tematycznych. Obrady w sesjach tematycznych obejmowały 10 minutowe prezentacje referatów. Wystąpiło około dziewięćdziesiąt prelegentów prawie ze wszystkich ważnych ośrodków akademickich w kraju. Chęć udziału w konferencji zgłosiło ponad sto przedstawicieli świata nauki polskiej.

Pierwsza sesja tematyczna "Zarządzanie kapitałem intelektualnym" nawiązywała do następujących zagadnień: wybrane ujęcia organizacji uczącej się - próba syntezy, kultura organizacyjna sprzyjająca zarządzaniu wiedzą, zatrudnianie pracowników wiedzy w organizacji uczącej się, sprawozdawczość kapitału ludzkiego w organizacji uczącej się, zarządzanie kapitałem intelektualnym w jednostkach badawczo-rozwojowych, pomiar kapitału intelektualnego w przedsiębiorstwie energetycznym, negocjacje w firmie z perspektywy teorii agencji oraz ocena ryzyka projektów przy pomocy metody Earned Value.
W trakcie sesji pt. "Organizacje sieciowe, procesowe i wirtualne" prelegenci poruszyli następujące tematy: tworzenie organizacji sieciowych integrujących łańcuchy dostaw, problemy przekształcania systemów wytwarzania w kierunku zorganizowania sieciowego, komunikacja wewnętrzna w organizacjach sieciowych, wpływ podejścia procesowego na doskonalenie zarządzania przedsiębiorstwem, systemowe uwarunkowania sprawności procesów działania organizacji, architektura organizacji procesowej, wykorzystanie pracy zespołowej w doskonaleniu procesów wytwórczych oraz organizacja wirtualna dzisiaj i w przyszłości.

Przedmiotem obrad sesji pt. "Ekonomiczno-finansowe instrumenty zarządzania" były następujące zagadnienia: korporacja czy spółka: problemy teorii i praktyki, analiza wybranych narzędzi nadzoru korporacyjnego, model zrównoważonego wzrostu w zarządzaniu wspólnym przedsięwzięciem, przedsiębiorczość a cykl życia organizacji, podatkowe instrumenty zarządzania nieruchomościami, zarządzanie ryzykiem na płaszczyźnie operacyjnej oraz budżet zadaniowy jako narzędzie procesowego zarządzania finansami w samorządzie terytorialnym.

W trakcie sesji "Zarządzanie rozwojem firmy" poruszono następujące problemy: istota i znaczenie zmian strategicznych we współczesnych przedsiębiorstwach, rozwój przedsiębiorstwa z perspektywy jego zdolności do samoorganizacji, strategia jako czynnik determinujący strukturę organizacyjną przedsiębiorstwa, strategie konkurowania przedsiębiorstw handlu detalicznego w warunkach globalizacji rynku, zarządzanie środowiskowe jako przedmiot doskonalenia w procesie zarządzania strategicznego przedsiębiorstwem oraz wykorzystanie metody scenariuszy w zarządzaniu ryzykiem.

Przedmiotem obrad sesji pt. "Zarządzanie potencjałem społecznym organizacji" były następujące zagadnienia: efektywność jako kryterium rozwoju potencjału pracy, bariery kulturowe w doborze i rozwoju kadr menedżerskich, zarządzanie przedsiębiorcze w sektorze publicznym, rozwiązywanie sytuacji konfliktowych w przedsiębiorstwie, media jako organizacje tworzące wartość dla klienta oraz tworzenie wartości w procesach masowej obsługi klienta.

W sesji pt. "Zarządzanie zmianami organizacyjnymi" problematykę wygłoszonych referatów ujęto w następujących zagadnieniach tematycznych: wybrane aspekty zarządzania innowacjami, kulturowo-organizacyjny kontekst zarządzania zmianą, controlling zmian procesów gospodarczych a podmiotowość środowisk pracowniczych, technika diagnozy zarządzania procesowego w organizacjach gospodarczych oraz determinanty rozwoju gminy w warunkach integracji europejskiej.

Treść wygłoszonych referatów w ramach sesji pt. "Zarządzanie zasobami ludzkimi" obejmowały następujące tematy: zarządzanie kompetencjami decyzyjnymi jako kluczowa kompetencja organizacji w kontekście społeczeństwa informacyjnego, wyzwania dla menedżerów społeczeństwa informacyjnego, determinanty zagrożenia utraty pracy wśród polskich pracowników, profil menedżera logistyka w kontekście współczesnych wymagań rynku, kompetencje współczesnego menedżera oświaty oraz organizacja procesu rekrutacji w urzędzie administracji samorządowej na przykładzie Miasta Krakowa.
Sesja pt. "Zarządzanie operacyjne" nawiązywała do następujących zagadnień: koncepcja nowej formy zarządzania procesem eksploatacji w systemie wytwarzania, strategie węzłów układów outsourcingowych, outsourcing personalny, outsourcing rachunkowości i doradztwa podatkowego oraz podstawowe warunki usprawniania procesów informacyjnych w outsourcingu usług logistycznych.

Problematyka prezentowanych referatów w ramach dwuczęściowej sesji pt. Zarządzanie informacjami i narzędzia e-business" dotyczyła kolejno: nowych ujęć funkcji zarządzania informacjami, audytowi komunikacyjnemu w organizacji, wykorzystania systemów informatycznych w procesie zarządzania informacjami w przedsiębiorstwie, uwarunkowaniom zarządzania e-firmą, czynników społeczno-organizacyjnych we wdrażaniu zintegrowanych systemów informatycznych, budowy zaufania w organizacji wirtualnej, zaspokajaniu potrzeb informacyjnych na szczeblu zarządzania strategicznego, zarządzania informacjami dla potrzeb public relations przedsiębiorstwa, wybranych aspektów zarządzania systemami informacyjnymi dla potrzeb działalności innowacyjnej przedsiębiorstwa, informatycznych środków komunikacji w usprawnianiu systemu zamówień publicznych, zastosowania technik informatycznych w działalności przedsiębiorstwa państwowego Poczta Polska oraz wykorzystania systemów informacji przestrzennej w zarządzaniu rozwojem lokalnym.

Treść wygłoszonych referatów w trakcie ostatniej sesji tematycznej pt. "Zarządzanie jakością" obejmowały następujące tematy: audit wewnętrzny systemu zarządzania jakością na przykładzie przedsiębiorstwa budowy maszyn, doskonalenie jakości zarządzania w szkole wyższej, wpływ wdrożenia systemów projakościowych na doskonalenie systemu utrzymania ruchu, ekonomiczne wskaźniki oceny procesów w systemie zarządzania jakością, ocena jakości użytkowej dokumentacji systemu zarządzania jakością oraz analiza stanu przygotowania urzędów Małopolski do wdrażania systemów zarządzania jakością.

Prezentowane na konferencji referaty były bardzo interesujące, w większości wypadków zostały napisane pod badania empiryczne przewidziane w ramach prac doktorskich i habilitacyjnych. Niektóre referaty miały charakter case'owy. Autorzy w swoich wystąpieniach zaprezentowali zarówno wyniki wieloletnich badań empirycznych jak i tych badań które znajdują się dopiero w fazie początkowej.

W ramach każdej sesji tematycznej po wygłoszonych referatów miała miejsce dyskusja wśród uczestników konferencji. W większości sesji tematycznych przyjęto formułę, iż po każdym wystąpieniu były zadawane pytania do prelegentów. W większości wypadków dyskusje w trakcie sesji tematycznych były wielowątkowe, po części nawiązywały do klasycznych, jak i nowych koncepcji zarządzania, przede wszystkim jednak dotyczyły kierunków doskonalenia systemów zarządzania korporacji i jednostek sektora publicznego w kontekście społeczeństwa informacyjnego. Generalnie uczestnicy dyskusji zastanawiali się, jaki jest stan osiągnięć w zakresie omawianej problematyki.

W trakcie dyskusji poruszono m.in. problematykę zarządzania wiedzą. Zwrócono uwagę, iż w polskich przedsiębiorstwach jest niewielka siła motywacji do poszukiwania innowacji i podnoszenia kwalifikacji personelu. Wskazano przy tym za wzór pewnej amerykańskiej firmy w kwestii podejścia do zarządzania wiedzą, w której codziennie zadaje się pracownikowi dwa pytania: co byś zmienił, poprawił, gdybyś był na miejscu klienta firmy? oraz co byś poprawił w firmie, gdybyś był na miejscu szefa czy właściciela firmy?. Wskazano, że w tej firmie autorzy innowacji partycypują w jej zyskach. Za szczególnie interesująca wydawała się dyskusja na temat kierunków rozwoju organizacji wirtualnych. Zastanawiano się na ile wirtualizacja może się w przejawiać w sposób przedstawiony w fabule filmu "Star Treck", lub opisany w książce "Labiryt odbić" S. Łukianienki. W dyskusji wyłonił się także problem tzw. "ukrytych fabryk", podmiotów składających się z procesów i systemów służących naprawianiu błędów.

Należy w tym miejscu zwrócić uwagę, iż wielokrotnie w dyskusjach i rozmowach kuluarowych pojawiła się propozycja wzorem Stanów Zjednoczonych prowadzenia wspólnych badań i przygotowania referatów w układzie poziomym, tj. między różnymi ośrodkami uczelnianymi. Uczestnicy dyskusje zgodnie wyrazili opinie, iż spotkania konferencyjne powinny bardziej służyć nawiązywania współpracy między ośrodkami naukowymi.

Prowadzone na konferencji dyskusje były również poświecone problematyce zarządzania potencjałem społecznym i pomiaru jego efektywności, określania sylwetek kwalifikacyjnych personelu, przedsiębiorczości w sektorze publicznym, kształtowania wartości dla klienta, zarządzania rozwojem firmy, stopnia znaczenia zmian strategicznych we współczesnych przedsiębiorstwach, zarządzania informacjami oraz budowy zaufania w organizacjach wirtualnych. Zwrócono uwagę, iż występują trudności w kontrolowaniu wiarygodności partnerów uczestniczących w organizacji wirtualnej.

Dyskusje na sesjach tematycznych koncentrowały się także na narzędziach badawczych w przedsiębiorstwach. Zwracano uwagę, iż nie zawsze w badaniach naukowych posługujemy się wiarygodnymi metodami pozyskiwania informacji. Omawiano także kwestie umiejętności stawiania pytań w badaniach ankietowych. Stwierdzono, że trudno jest dokonać weryfikacji wiarygodności udzielanych odpowiedzi w przypadku badania kilku przedsiębiorstw na podstawie metod stosowanych przez socjologów. Postulowano konieczność doskonalenia metod badań ankietowych w zarządzaniu, a także, aby bardziej precyzyjnie posługiwać się językiem opisu obiektu badań.

Na zakończeniu konferencji w sesji podsumowującej Prof. dr hab. Adam Stabryła zwrócił między innymi uwagę, iż obecnie w naukach zarządzania daje się zaobserwować nikłe zastosowanie metod ilościowych. Może to wynikać z faktu, iż pewna część metod ilościowych nie sprawdziła się. Wyraził także serdeczne podziękowania wszystkim uczestnikom za udział w konferencji a także całemu zespołowi organizatorów tej konferencji pod kierunkiem dr Andrzeja Koziny z Katedry Procesu Zarządzania Akademii Ekonomicznej w Krakowie .

Przedmiotowa konferencja naukowa w pełni spełniła swoje zadanie w zakresie określenia kierunków doskonalenia systemu zarządzania. Była ona znakomitą platforma wymiany doświadczeń i propozycji rozwiązań praktycznych doskonalenia systemów zarządzania. Obrady konferencji uwidoczniły również bardzo wysoką aktywność naukową młodszych pracowników nauki, którzy przygotowali ambitne oraz interesujące referaty i aktywnie uczestniczyli w dyskusjach. Wszystkie wygłoszone na konferencji referaty zostały opublikowane w formie recenzowanego, dwutomowego wydawnictwa książkowego, które można nabyć na zamówienie w Wydawnictwie Uczelnianym Akademii Ekonomicznej w Krakowie.

Dr Jan Beliczyński